Schaakinitiatief Magazine - editie 15 februari 2022

Even voorstellen...

door Jelle Sarrau

Welkom op deze eerste editie van het Schaakinitiatief Magazine. De Vlaamse Schaakfederatie heeft recent beslist om tijdelijk twee ledenbladen te ondersteunen. Dit om na een aantal proefedities een weloverwogen keuze te maken welke kant ze op willen met hun ledenblad. Op de 1e dag van de maand verschijnt het VSD van Jan Gooris. Op de 15de van de maand verschijnt dit magazine.

Schaakinitiatief Vlaanderen vzw is ervan overtuigd dat we de communicatie naar de Vlaamse schaker moeten versterken. Volgens ons kan dit door een beter digitaal communicatiemiddel te ontwikkelen vanuit de VSF. Een communicatiemiddel dat vernieuwend is en de Vlaamse schaker introduceert in het moderne schaken. Ons ervaren team van meer dan 20 Vlaamse schaakmonitoren is klaar om dit op zich te nemen.

In deze editie:

1. Wegwijs op Lichess
2. Schaakactualiteit - Wijk aan Zee 2022
3. Nationale interclub - update van ronde 6
4. Teachers' corner over de 'Fried Liver Attack'
5. Arbiters' corner over het correct uitvoeren van een remiseclaim
6. Puzzle Corner met "lokken" als onderwerp
7. Waar kijken we naar uit?

i.o.v.: Vlaamse Schaakfederatie vzw
info@schaakfederatie.be
Maatschappelijke zetel:
Kattenbroekstraat 1
9310 Aalst

Wegwijs op Lichess

door Jelle Sarrau

Als je nog niet vaak met Lichess gewerkt hebt, volgt hier wat extra uitleg. Wij hebben voor dit medium gekozen omdat dit tal van voordelen heeft t.o.v. een klassiek schaakboekje:

• Lichess: de grootste troef is Lichess zelf. Deze schaaksite bevat een schat van informatie. Je kan online partijen spelen, maar daarnaast bevat deze website enorm veel andere opties: schaaklessen, schaakpuzzels, openingsverkenner, videos, blogposts, ...
• "Embedded" werken: Lichess biedt ons de mogelijkheid om "embedded" schaakstudies toe te voegen. Hierdoor heb je de mogelijkheid om meteen door te klikken op partijen/stellingen. Het is dus niet meer nodig om een schaakbord erbij te halen en de stukken op te zetten. We raden wel aan om de studies steeds open te klikken zodat je nog handiger gebruik kunt maken van alle toepassingen. (klik hier voor meer info over Lichess studies)
• Toegankelijkheid: wij vinden het belangrijk om toegankelijk te zijn voor iedereen. Het enige wat je nodig hebt is een internetverbinding om ten volle te genieten van onze blogposts. Deze blog mag vrij gedeeld worden want al het materiaal is authentiek gemaakt door ons fantastische team.

Genoeg uitleg, tijd voor (schaak)actie!

Schaakactualiteit - Wijk aan Zee 2022

door Glen De Schampheleire

Magnus Carlsen en de jonge Indiër Arjun Erigaisi trappen het schaakjaar 2022 af in stijl. Daniil Dubov schopt keet. Daniel Dardha betaalt leergeld, maar houdt het hoofd boven water in de Challengers-groep.

José Raúl Capablanca (1888 – 1942) was wellicht de eerste grote speler die schaken een remisedood toeschreef. De Cubaanse wereldkampioen geloofde dat de beste spelers ter wereld de geheimen van het schaakspel zodanig doorgrond hadden dat in de nabije toekomst elke partij tussen grootmeesters remise zou eindigen. Voor Capablanca waren er maar twee uitwegen uit de malaise: zijn eigen, complexere schaakvariant en bridge. De voorbije decennia is de uitspraak van Capablanca meermaals door de feiten tegengesproken. Schaken bleek namelijk veel rijker dan gedacht. Capablanca heeft het helaas zelf niet meer meegemaakt, maar in de jaren ’50-’60 onderging het schaakspel een ware revolutie. Openingen als het Konings-Indisch die in de hoogdagen van de Cubaan als uiterst dubieus te boek stonden, bleken perfect speelbaar. Meer nog, de nieuwste generatie spelers overdonderde de oude garde en boekte succes na succes met een veel dynamischere speelstijl.

Af en toe duikt de stelling van de ‘remisedood van het schaken’ nog eens op. Bijvoorbeeld na een berucht toernooi als de London Chess Classic van 2017 waar de eerste rondes bijzonder bloedeloos verliepen. "Op het hoogste niveau is de openingsvoorbereiding met schaakcomputers zodanig nauwkeurig", zo gaat het argument dan, "dat de menselijke strijd uit het schaakspel verdwenen is en de kansen uitvlakken."

Voor mij ligt de oplossing van dit probleem voor de hand: zorg voor een gevarieerder deelnemersveld. Natuurlijk is het fijn om elke ronde een topper Carlsen – Caruana of Firouzja – Carlsen te zien. Helaas zijn dergelijke affiches niet altijd de beste garantie op spektakel. Wijk aan Zee toont dat het ook anders kan. Elk jaar weet de toernooiorganisatie een aantrekkelijke spelerslijst samen te stellen met wereldtoppers, jonge talenten, outsiders en lokale helden. Aangezien de zwakkere spelers niets te verliezen hebben en de ratingverschillen de top-10 spelers aanzetten tot riskanter spel krijg je vanzelf een boeiende strijd. Wijk aan Zee is traditioneel in de woorden van Garry Kasparov een "grand bazaar". Je hebt er A-, B- en C-groepen, kleinere toernooien met honderden amateurs, live-commentaar en talloze randevenementen. Kortom, een waar schaakfestival voor spelers én publiek.

Geen werelden meer te veroveren...
De afgelopen twee jaar koos de toernooiorganisatie door covid noodgedwongen voor een beperktere editie. In 2021 won underdog Jorden Van Foreest sensationeel vóór Giri, Carlsen en andere toppers. Dit jaar lag de spankracht een stuk lager. Magnus Carlsen schreef de 84ste editie namelijk autoritair op zijn naam met 9,5/13 (+6 -0 =7). Al voor de 8ste keer ondertussen, een verbetering van zijn eigen record. De wereldkampioen teerde in Wijk hoofdzakelijk op zijn vorm en openingsvoorbereiding voor de match tegen Nepomniachtchi. Met wit haalde Magnus enkele keren uit tegen zijn naaste concurrenten. Met zwart kwam hij - met uitzondering van zijn partij tegen Grandelius - nooit in de problemen.

Anish Giri leek Carlsen iets voorbij halfweg het toernooi nog even te bedreigen, maar tot een echte race kwam het niet. De Nederlander kon de spurt die hij had ingezet niet volhouden. De tweede en derde plaats werden uiteindelijk bezet door Shakhriyar Mamedyarov en Richard Rapport met 8/13. Knappe prestaties, maar slechts voldoende om in de schaduw van Carlsen te staan. Zo groot is de dominantie van de Noor dat zijn 6 overwinningen hem slechts welgeteld 3,1 elopuntjes (!) opleverden. Ook de kleintjes tellen, gezien de uitgesproken ambitie van de vijfvoudige wereldkampioen om de magische grens van 2900 elo te breken. In de live-ratinglijsten blijft Carlsen overigens steken op een bescheiden 2863.9 punten. De ratingwinst van Wijk speelde de wereldkampioen namelijk een week later meteen kwijt met een remise in een Noorse ligapartij tegen Geir Sune Tallaksen Ostmoe (2469 elo).

Mondkapjesperikelen en stalen ballen
Aangezien het snel duidelijk was dat niemand een vuist kon maken tegen Magnus, is het niet verrassend dat de meeste aandacht dit jaar naar een non-schaakevent ging. Daniil Dubov zorgde voor ophef door in de 7de ronde niet op te dagen voor zijn partij tegen Giri. Hij weigerde een mondmasker te dragen na een hoogrisicocontact, al kon hij een negatieve zelftest voorleggen. De altijd wat onberekenbare Rus gaf dan maar forfait. Na overleg met de toernooiorganisatie en met een negatieve PCR-test op zak, mocht Dubov in de 8ste ronde net als zijn collega’s toch opnieuw aantreden zonder mondkapje, maar in de 11de ronde werd hij alsnog uit het toernooi gezet. Dubov had voor die partij positief getest op covid.

Het ontbreken van een duidelijk protocol in dergelijke gevallen is toch een blaam op het blazoen van een voor de rest uitstekend georganiseerd toernooi. Samen met het debacle op het recente WK Rapid en Blitz doet dit helaas het ergste vermoeden in een wereld die bijlange nog niet pandemievrij is. Dubov zelf liet het overigens niet aan zijn hart komen en schoof (virtueel) aan bij commentatoren Peter Svidler en Jan Gustafsson. Gevraagd om een beoordeling van de stelling van zijn landgenoot Esipenko grapte Dubov droogjes: “Hmm, Nd3... Esipenko did a very Russian thing there: invasion!”

Koud, guur en alleen
Een andere aantrekkingsfactor in Wijk aan Zee is de Challengers-groep. Niet zelden betrap ik mezelf erop de partijen in de B-groep met meer aandacht te volgen dan de elitegroep. Ook dit jaar was er een interessante samenstelling met sprankelende jonge talenten en gevestigde waarden. Bovendien konden wij ons voor het eerst sinds 2015 laven aan chauvinistische of nationalistische – het is maar hoe u het bekijkt – gevoelens.

Ik kan me niet herinneren dat Bart Michiels bij zijn deelname de zeges aan elkaar reeg, maar ik was wel zeer benieuwd hoe Daniel Dardha (16 jaar, 2541 elo) het zou doen. In het Europese open-toernooien-circuit is Daniel alvast geen onbekende meer. Een toernooi als Wijk aan Zee is echter andere koek. 13 rondes, slechts 3 rustdagen en permanent koud en guur weer. Dit jaar was het nog extra zwaar voor de deelnemers. In Nederland was de horeca immers gesloten in januari. Voor spelers zijn er dus nauwelijks mogelijkheden om even te ontspannen. Het is weinigen gegeven om je beste niveau te halen in dergelijke omstandigheden. Daniel zal zeker ontevreden zijn geweest over zijn start (1,5/6), maar er waren ook leuke momenten:

Hoe wint wit, hier aan zet (uit Dardha – Shuvalova, 8ste ronde)?

Daniels beste partij was mijn inziens zijn partij tegen de Deense grootmeester Jonas Buhl Bjerre (17 jaar, 2586 elo) uit de 6de ronde. Deze partij heb ik voor u geanalyseerd:

Meedoen met de top zat er voor Daniel (nog) niet in. Zijn degelijke tweede toernooihelft (4/7) en ratingbehoud moeten hem echter optimistisch stemmen. Ik twijfel er niet aan dat je het leergeld dat je hier betaalt in de toekomst met rente terugwint.

Rijzende ster
Tot slot, de Indiër Arjun Erigaisi (18 jaar, 2659.5 elo) degradeerde de tegenstand met 10,5/13 (+8, -0, 5=) waarvan 6 zeges na elkaar werden geboekt. Erigaisi eindigde met 2 volle punten voorsprong op de dichtste belager. Voorheen viel de jonge Indiër vooral op met een sneller speeltempo. Erigaisi bewijst nu met deze toernooizege zijn enorme talent en de progressie die hij het afgelopen jaar heeft gemaakt. Volgend jaar mag hij het gaan proberen in de elitegroep.

Net als u kan ik niet wachten tot die volgende 85ste editie...

Nationale Interclub - update R6

door Lennert Lenaerts

Nadat ronde 4 en ronde 5 werden uitgesteld om ondertussen bekende redenen, werd op 30 januari de zesde ronde van de nationale interclubs afgewerkt.

Leider Wirtzfeld had de eerste drie wedstrijden gewonnen en nam het nu op in een thuismatch tegen KBSK Brugge. Met een gemiddelde rating van 2442 tegen de 2376 van Brugge was titelverdediger Wirtzfeld favoriet voor deze wedstrijd. Wirtzfeld slaagde er in om uiteindelijk ruim met 6-2 te winnen, maar er waren verschillende borden waar Brugge uitzicht had op een beter resultaat. Op bord 1 en bord 6 scoorde Wirtzfeld mooie winsten door goede partijen van GM Fridman (2626) tegen IM Leenhouts (2419) en IM Braun (2412) tegen IM Piceu (2353). Op bord 2 speelde IM Vandenbussche (2401) een nagenoeg perfecte partij tegen GM Hausrath (2478), tot hij op zet 38 de compleet gewonnen stelling die hij gedurende de hele partij had opgebouwd in één zet weggaf en de partij verzandde in eeuwig schaak. Een gelijkaardig scenario voltrok zich in de partij van IM Geirnaert (2429) tegen GM Haub (2427). Deze partij leidde zelfs nog tot verlies voor de Bruggespeler. Op bord 8 won IM Hautot (2324) van FM Sterck (2227), hoewel Sterck lange tijd op weg leek naar minstens remise.

Klik onderaan op het pijltje om de verschillende partijfragmenten te bekijken.
https://lichess.org/study/TAaKGhaz

In de andere topper won CRELEL overtuigend met 5.5-2.5 van KSK Rochade. Zo is CRELEL naast Wirtzfeld nog de enige ongeslagen ploeg.

KGSRL en Eynatten wonnen met het kleinste verschil van respectievelijk Wachtebeke en Borgerhout.
https://lichess.org/study/TswajnoO

Brasschaat en TAL speelden 4-4 na een spannende en gewaagde match.

Uiteindelijk won Oostende dankzij enkele mooie overwinningen met ruime 7-1-cijfers van Montigny-Fontaine en komt zo weg uit de onderste regionen van het klassement. Overwinningen kwamen van FM Defromont (2235) tegen Wattin (1925), FM Timmerman (2195) tegen Lui (1905), Decrop (2177) tegen Lion (1870), Cocquyt (2049) tegen Russo (1847), Peeren (2158) tegen Iboud (1810) en Faure (2062) tegen Romboni (1575).
https://lichess.org/study/cnKSk5qt

De ploeguitslagen van ronde 6:

De stand na ronde 6:

Teachers' corner

door William Boudry

Deze editie bekijken we een opening die niet geschikt is voor vegetariërs, namelijk de fameuze 'Fried Liver Attack'. Een andere naam is de 'Fegatello Attack', vernoemd naar een Italiaans gerecht. De naam komt hoogstwaarschijnlijk van een verbasterd Italiaans gezegde, wat zoveel als 'zo dood als een stuk lever' betekende. Hieraan kan je al merken dat het een zeer scherpe opening is.

De Fried Liver Attack kan zeer snel winnen voor wit als zwart het niet kent. Echter wordt het niet zo vaak gespeeld op het hoogste niveau, omdat het vaak naar geforceerde varianten leidt. We bekijken de opening voor beide kleuren, en er zijn ook een aantal voorbeeldpartijen beschikbaar.

OPGELET! Je kan doorheen de studie navigeren door onderaan op het pijltje te klikken.
(klik hier voor meer info over Lichess studies)

Arbiters' corner

door Wessel van Kessel

Remise claimen

Het correct claimen van een puntendeling leidt regelmatig tot discussies en problemen. Hieronder bekijken we hoe een correcte remiseclaim gebeurt. Het reglement omschrijft 2 opties, die in de volksmond bekend staan als 9.2 "drie keer dezelfde stelling" en 9.3 “de vijftigzettenregel”. Vandaag zoomen we in op de eerste.

Voor beide claims gelden een paar beperkingen. Je kan enkel claimen wanneer je aan zet bent. Je verliest het recht op claimen voor die zet wanneer je een stuk aanraakt (uitgezonderd wanneer je hebt aangegeven dat je het stuk wil rechtzetten).

• Geval 1: Wanneer je tegenstander zojuist de zet heeft uitgevoerd waardoor er voor de derde maal dezelfde stelling is verschenen, mag je de remise claimen zonder je eigen zet te noteren.
• Geval 2: Wanneer je zelf de zet kan doen, waarmee je denkt dat voor de derde maal dezelfde stelling op het bord verschijnt, speel je deze niet! Je noteert de zet, zet de klok stil en zoekt een arbiter. De arbiter die aan je bord verschijnt, spreekt doorgaans de gevleugelde woorden "Elke remiseclaim is ook een remise bod. Gaat u akkoord met de remise?”, hetgeen je tegenstander de kans geeft om, onafhankelijk van het feit of de claim correct is*, akkoord te gaan met de remise.

Als deze niet akkoord is, controleren de spelers samen met de arbiter of er daadwerkelijk, mocht de neergeschreven zet gespeeld worden, voor de derde maal dezelfde stelling verschijnt. Indien de partij op een elektronisch bord gespeeld is, mag hiervoor de computer gebruikt worden (tip voor de organisatie: zorg alstublieft dat de computerevaluatie en commentaren niet zichtbaar zijn voor de spelers...).

Het is belangrijk om te weten dat “driemaal eenzelfde foto van het bord maken” een nodige maar onvoldoende voorwaarde is. In elke foto moet ook dezelfde speler aan zet zijn én moet hij dezelfde legale zetten hebben. Als je dus na de eerste foto je recht op en passant of rokade verliest, is deze claim ongeldig! Echter, de verschillende soorten stukken worden wel degelijk als identiek beschouwd: als je twee zwarte paarden van plaats wisselen, is dit voor 9.2 nog steeds dezelfde stelling (ja, zelfs als er bij het ene paard een oor ontbreekt).

Ter illustratie nog 3 pakkende voorbeelden:
https://lichess.org/study/G0ApSyoX/O49mAsFq

---

Merk op dat je zet opschrijven voordat je hem uitgevoerd hebt enkel en alleen toegelaten is wanneer je een dergelijke (9.2 of 9.3) remiseclaim maakt (tenzij je nog ergens een toernooi vindt waar de partijen nog afgebroken worden).

Open vraag: aangezien elke remiseclaim als een remiseaanbod wordt beschouwd (regel 9.1.2.3), en het aanbieden van remise door beide spelers genoteerd moet worden met "(=)" (regel 8.1.5 en 9.1.2.2), kan men dan concluderen dat elke remiseclaim door beide spelers genoteerd moet worden als "(=)"? Of is de formulering of interpretatie van 9.1.2.3 hier te strikt? Wat doe jij?

*De Sofia regels van 9.1.1 verbieden een claim volgens 9.2. niet, maar technisch gezien moet de arbiter wel (samen met de spelers, zie 11.12) controleren of er daadwerkelijk een geldige claim is, zelfs wanneer beide spelers akkoord zijn met de remise, wanneer deze zetherhaling plaatsvindt alvorens het minimum aantal zetten uit 9.1.1 bereikt is. Dit is consistent; stel dat het toernooireglement een remisebod voor zet 30 verbiedt, kan de partij niet in onderlinge overeenstemming beëindigd worden voor zet 30.

Bronnen en verder lezen:

• https://en.wikipedia.org/wiki/Threefold_repetition
• https://www.frbe-kbsb.be/images/Documents/Vademecum%20KBSB%20nl/Vademecum%20KBSB%20nl%2020181215.pdf
• https://arbiters.fide.com/wp-content/uploads/Publications/Manual/ARBManual2022.pdf

Puzzle Corner

door Wessel van Kessel

https://lichess.org/study/Rxo20zfr/6qLbwWYT

Waar kijken we naar uit?

door Jelle Sarrau

We kijken graag vooruit naar februari en maart. Door Corona is de kalender helemaal door elkaar gegooid, maar gelukkig zijn er toch nog enkele schaakactiviteiten om naar uit te kijken!

Hierbij ook een warme oproep voor het nieuwe OKS (Online Klassiek Schaken) toernooi, waarbij je thuis achter je bord zit, denkt en speelt maar waarbij jij en je tegenstander gebruik maken van een computer om elkaar te zien. Je communiceert de zetten door deze te spelen op lichess. Op deze manier kan je toch normaal schaken, hoef je je niet te verplaatsen en speel je eens tegen iemand anders dan je clubleden. Alle info op https://oks.myvcc.be/

Heb je zelf nieuws? Heb je toevoegingen of opmerkingen bij een van onze artikels? Laat het ons weten op: schaakinitiatiefvlaanderen+redactie@gmail.com

Sharing is caring