Tornooikalender voor een werkende 50-plusser: schaken en vakantie

Ik heb het geluk dat ik op mijn werk mijn overuren (één uur per dag) kan opsparen en deze als verlof kan nemen. Op jaarbasis is dat toch zo’n 20 dagen die ik zo extra kan spenderen. Een groot deel daarvan gaat op aan mijn bijberoep (al snel meer dan 50%), maar sinds enkele jaren probeer ik toch wel een echte schaakvakantie mee te plannen – liefst in het buitenland. Het “voordeel” is dat mijn vrouw minder verlof heeft dan ikzelf en ik zo de vrijheid heb om een of twee weken aan het schaken kan besteden.

Vandaag wordt het de “oudere” schaker gemakkelijk gemaakt om zijn tornooien uit te kiezen. Er is de prima kalender van Tim Harding om te beginnen. Ook op de gewone schaakkalenders verschijnen meer en meer tornooien voor oudjes, zie bv de uitstekende Franse schaakkalender . De recent gestarte Belgische schaakkalender, een mooi initiatief van Annelies Cuvelier, biedt ook een filtermogelijkheid om te selecteren op seniorentornooien. In België is dat voor 2024 alvast het VK in Blankenberge, Geraardsbergen, Brugge en het al gespeelde Wachtebeke. Gent zal daar waarschijnlijk nog bij komen.

Internationaal is seniorenschaak al langer ingeburgerd, en dat ligt deels aan de FIDE, die vanaf 1991 senioren-WK’s organiseert (individueel en later ook in teamverband - een competitie waar ook vaak een Belgische delegatie aan deelneemt). Het zijn vooral de Duitstalige landen die hier decennia voorlopen op de rest van Europa. Het was dan ook geen toeval dat de eerste negen senioren-WK’s doorgingen in Duitsland (7x), Zwitserland (1x) en Oostenrijk (1x).

Zo gaat later dit jaar in Wenen (een topstad voor een citytrip, dus ideaal om vrouw/manlief mee te nemen) van 10 tot 16 juni een +50/+65-tornooi door in het Haus des Schachsports, op de Spielmannplatz 1. Jawel, dat plein is effectief vernoemd naar de grote romantische schaker Rudolf Spielmann. De hoeveelste editie dit is, was me niet duidelijk, maar even googelen leverde een ander opmerkelijk feit op: de Oostenrijkse teamkampioenschappen voor senioren telt ondertussen al 55 edities. Ook het seniorentornooi (4-12 mei 2024) van Bregenz is een aanrader qua sfeer, organisatie en ligging. Voor wie ooit Oostenrijk wil afvinken als land waarin hij/zij geschaakt heeft, korterbij dan Bregenz wordt moeilijk.

Dat seniorentornooien een ding zijn, is begrijpelijk. De tornooizaal is rustiger en je speelt tegen gelijkwaardige elo’s (niemand is ondergekwoteerd, nog een voordeel). De “plaag” van ondergekwoteerde spelers (of is het de rust die bij de senioren het meest gewenst is?) is zelfs zo erg, dat ik al tornooien voor 40-plussers heb zien passeren. Collega-schaker Brabo had onlangs zelfs een redelijk unieke ervaring in Marienbad, waarin hij maar liefst negen verschillende nationaliteiten voorgeschoteld kreeg, en zowat elke tegenstander was (zwaar) ondergekwoteerd. Spelers met een elo van circa 1700, die 25 zetten theorie spelen, ze bestaan...

Anderzijds, problemen met senioren zijn er ook. Ze zijn niet minder passioneel in het schaakspel verdiept dan om het even wie, maar bij discussies zorgt de hardhorigheid van sommigen soms voor wrevel in de hele tornooizaal. Dan zou je denken dat na 60+ jaren schaken iedereen wel op de hoogte is van de reglementen, maar dan sta je voor een verrassing...

Terug naar de (zomer)planning. Elke speler heeft een andere motivatie om een tornooi te kiezen. Sommigen vinden de sfeer in een tornooi zo leuk, dat ze ernaar terugkeren, ook al is het weer niet al te best in die tijd van het jaar. Zo gaat een ex-clubgenoot nu al een paar keer naar Rochefort (aan de Atlantische kust in Frankrijk) in ... februari. Anderen kiezen een bepaalde datum omdat prijs en andere sociale verplichtingen dan het beste meevallen. Persoonlijk kies ik graag een locatie waar ik veel kan wandelen, iets wat heuvelachtig is (zie foto bovenaan dit artikel, genomen tijdens een ochtendwandeling vlakbij Villard-de-Lans), en waar het weer ook nog meevalt. De jongste jaren heb ik hier behoorlijk wat meeval in gekend (wat weer en locatie betreft). Dieppe, Bad Bertrich, Villard-de-Lans, ... allemaal leuke herinneringen.

Voor de verder gelegen schaaklocaties probeer ik graag de autorit niet in één keer te doen, maar verkies ik een rustige aanpak. Het is een truukje dat ik geleerd heb van een ex-collega. Die reisdag een dag eerder plannen, zorgt ervoor dat je beter uitgerust aan je (schaak)vakantie kan beginnen, en daarnaast heb je meer tijd voor een extra stop, en zorgt een file niet voor last-minute telefoontjes.
Op mijn reis naar Villard-de-Lans had ik zo een stop in de heenreis in Chalons-sur-Saone, en op de terugreis stopte ik voor een overnachting in Hauterives, om het Palais Ideal te bezoeken. Na nog een korte stop in Vienne, kon ik dan de terugweg aanvatten. Dat zijn dan inderdaad twee extra dagen, maar dan heb ik weer iets gezien, wat ik anders zou voorbijgereden zijn – en soms houd ik zo tips voor uitstapjes over wanneer we als koppel een vakantie in de buurt hebben.

Dit jaar leidt de reis me naar Vaujany, en misschien hang ik er nog een tweede Franse tornooi aan, om wat te besparen op autorijden (twee tornooien voor slechts anderhalf keer het aantal kilometers). Tijdens het tornooi is er tijd voor een goede bergwandeling, en misschien een rondritje naar een andere locatie, om daar even een halve dag toerist te spelen.

Niettemin, zelfs met 20 extra vakantiedagen, bots je algauw op de limieten. Reken gemiddeld minstens vijf dagen voor een tornooi (de meeste tornooien omvatten ook weekends), dan kan je vier tornooien spelen, niet meer. Met het VK in Blankenberge en de open van Vaujany al geboekt, blijven er dus nog twee over. Dat planning belangrijk is, ondervond ik vorig jaar, toen ik het open tornooi van Brasschaat (op letterlijk 20 minuten fietsen van mijn deur) aan mij moest laten voorbijgaan, omdat ik mijn keuzes gemaakt had en mijn vakantiedagen al besteed waren. Nu hou ik wel mijn agenda vrij voor Brasschaat.